دانلود صوت جلسه یازدهم علل الحدیث

دانلود صوت جلسه یازدهم کلاس علل الحدیث حجة الاسلام و المسلمین عزّتی زیدعزّه

در تاریخ 20 اسفندماه 1393

از بین رفتن قرینه‌ها به‌ویژه سبب صدور (2) + دانلود PDF و Word

متن جلسه دهم کلاس علل الحدیث حجة الاسلام عزّتـی زیدعزّه در تاریخ 6 اسفند 1393
10. از پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلم نقل شده که ایشان قرض گرفتن را توصیه کرده و آن را «دین مقضی» شمرده‌اند: «استقرضی فانه دین مقضی». آیا بر این اساس قرض گرفتن در همه‌ی موارد و حالات نیکوست؟ ظاهر این گزارش، گونه‌ای استبعاد را در پی دارد.
در سبب صدور این متن آمده است: «جاء ام سلمة -رضی الله عنها- الی النبی صلی الله علیه و آله و سلم فقالت: یا رسول الله یحضر الاضحی و لیس عندی ثمن الاضحیة فأستقرض و اضحی؟ قال: فاستقرضی فانه دین مقضی؛ (34) ام سلمه، همسر پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم نزد ایشان آمد و گفت: ای رسول خدا، عید قربان نزدیک شده و من پولی برای خرید قربانی ندارم. آیا می‌توانم قرض کرده، قربانی کنم؟ پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند: [برای قربانی] پول قرض کن؛ همانا که آن، دینی است که زود ادا می‌شود».
توجه به اسباب صدور این سخن، روشن می‌کند که توصیه به قرض گرفتن در مورد قربانی در روز عید قربان بوده است و این متن اطلاق ندارد و موارد دیگر را دربر نمی‌گیرد.

دانلود صوت جلسه دهم علل الحدیث

دانلود صوت جلسه دهم کلاس علل الحدیث حجة الاسلام و المسلمین عزّتی زیدعزّه

در تاریخ 06 اسفندماه 1393

از بین رفتن قرینه‌ها به‌ویژه سبب صدور (1) + دانلود PDF و Word

متن جلسه نهم کلاس علل الحدیث حجة الاسلام عزّتـی زیدعزّه در تاریخ 29 بهمن 1393
قراینِ همراه با روایات نقش بسزایی در وضوح معنایی آن دارند. از بین رفتن این قراین در گذر زمان، خواه بر اثر عدم توجه راوی و یا غفلت او در مقام نقل و یا در نتیجه‌ی تقطیع و تلخیص روایات و... یکی از عوامل مهم آسیب‌زای فهم حدیث است.
پر واضح است قراین حالی و مقالی، در ایجاد فضای سخن و مقتضای حال نقش بسیار مهمی دارند و بی‌گمان معصومان علیهم السلام که خود از فصیحان عرب‌اند، متناسب با این شرایط و قراین سخن گفته‌اند. در این میان، چه بسا راوی از برخی روایات که در زمان صدورشان قراینی عقلی و شرعی داشته‌اند، به سبب وضوح قراین در آن جوّ حاکم، نیازی به بیان و ذکر آن در کتب روایی ندیده است و کم کم همین قراین بسیار روشن در زمان صدور برای نسل‌های بعد مخفی می ماند و در نتیجه به سبب غفلت از احتمال وجود قراین و یا اجرای اصل مشهور عدم قرینه و اصالة الظهور به اشتباه، به اطلاق خبر تمسک می‌شود. عامل این سوء برداشت در این‌گونه موارد چیزی جز گزارش نکردن تمامی این قراین نیست.
شیخ انصاری رحمه الله در فرائد الاصول از بین رفتن قراین روایات را از عوامل تعارض اخبار و آسیب در برداشت صحیح اخبار دانسته است. (1) شهید صدر رحمه الله درباره‌ی منشأ از بین رفتن بخشی از قراین می‌نویسد: «جنبه ی ارتکازی قراین باعث شده، بسیار از آن غفلت شود؛ زیرا قضایای ارتکازی از امور غیرمحسوسی است که در ذهن هر انسانی جای می‌گیرد. بنابراین، راوی احساس نیاز نمی‌کند که آن‌را به لفظ یاد کند و می‌پندارد این امر ارتکازی در ذهن شنونده هم جای دارد. در نتیجه، چنان‌چه به مرور زمان این ارتکازات دستخوش تغییر شود، آیندگان در فهم نص دچار مشکل می‌شوند و معنای دیگری را متناسب با ارتکازات عصر خود می‌فهمند». (2)
در پاره‌ای از موارد خود معصومان علیهم السلام سوء برداشت راویان را از حدیث پیامبر صلی الله علیه و آله با ذکر قراین همراه با متن حدیث، برطرف می‌سازند. در ادامه به نمونه‌هایی در این‌باره اشاره می‌کنیم:

دانلود صوت جلسه نهم علل الحدیث

دانلود صوت جلسه نهم کلاس علل الحدیث حجة الاسلام و المسلمین عزّتی زیدعزّه

در تاریخ 29 بهمن ماه 1393